NİSTAGMUSTA NULL NOKTASI UYGULAMALARI
Tedavide null noktasının değerlendirilmesi
Null point titremenin azaldığı veya sıfırladığı noktadır. Bu bölgede nistagmus’ un hastaya verdiği rahatsızlıkların çoğu ortadan kalkar, görme artar. İşin bilincinde olan hasta başa ve göze pozisyon vererek bu rahatlığı sağlamaya çalışır.
Null point görme alanının sağı, solu, yukarı veya alt kısmında veya 45 -135 derecelik verev (oblik) bir bölgede gerçekleşebilir. Kişi başa pozisyon vererek null point’ini düzene sokar. Her hastanın null point noktası farklıdır, zamanla değişiklikler gösterir.
*Bazı hastalarda null noktası olmayabilir.
*Null noktasında rahatlığı sürdürmek yan bakış nedeniyle yüzde, boyunda ve bedende hatalı pozisyon ortaya çıkabilir.
*Göz hekimi hastayı null noktası yönünden değerlendirmelidir.
Null noktasının belirlenmesi: Göz hekimi yukarı aşağı, sağa sola ve 135- 45 derecelerde hareketler vererek hareketin ve titremenin azaldığı noktayı arar. Hastaya da sorularak varlığı araştırılır. Yoksa null noktasını belirleyemez. Null noktası yoksa zaten hatalı baş boyun pozisyonu da oluşmamıştır.
Null noktasının önemi: Null noktası titremenin azaldığı veya kaybolduğu, fovealizasyonun ve fiksasyonun sağlandığı daha net görülen noktadır.Hasta gözünü bu noktaya getirerek gözdeki gerginliği ve titremeyi giderir, gözünü rahatlatır.
Null noktası herkeste var mı? Hayır. Az olan bir null noktası belirlenemeyebilir veya hasta bunun farkına varmaz. Baş-boyun pozisyonu da oluşmamıştır.
Null noktası uygun bir nokta mı? Uygunsuz bir noktadır. Göz dış kasları arasındaki dengesizlik, beyinden gelen uyarıların etkisizliği ve yetersizliği null noktasının yerini belirler. Bu muhtemelen normal dışı bir noktadır.
Null noktası ve hatalı baş-boyun: Null noktası yoksa baş boyun pozisyonu da oluşmaz. Hasta net gördüğü, titremenin azaldığı veya kaybolduğu noktaya doğru baş ve boyuna pozisyon verir. Null noktası kaslar arası dengesizliğin veya yetersiz sinir uyaranının doğurduğu normal dışı noktadır, oluşturduğu baş ve boyun pozisyonu da hatalı bir durumdur.
Null noktasını neler belirler? Göz dışı kasları arasındaki dengesizlik, astigmat, göz dış kaslarının tonusu (gerginliği) beyinden gelen sinir uyarılarının yetersizliği, fiksasyon bozukluğu, beyinde gözü belli bir pozisyonda tutan merkezdeki bozukluk belirler. Oluşan hatalı baş ve boyun pozisyonu düzelmenin önündeki en önemli engeldir.
Null noktası değiştirilebilir mi? Evet. Göz kaslarının dengesinin sağlanması, yeterli uyum ve odaklama, fiksasyon ve fovealizasyon sağlanarak görmenin artırılması ile null noktası değiştirilebilir.
Null noktası oluşturulabilir mi? Evet. Bu hatalı noktada değil normal gözdeki gibi orta hatta oluşturulmak anlamındadır. Başka anlatımla gözün normal durumunu sağlamaktır. Nistagmus’ un fazla olmaması gerekmektedir. Sağlanamazsa null noktası hatalı bir noktada da geliştirilebilir.
Null noktası geliştirilebilir mi? Evet. Geliştirmekten anlamanız gereken hatalı noktadakini değil, gözün görme hattı olan normal çizgiye getirmek ve geliştirmek olmalıdır.
Null noktası düzelmesi önündeki engeller: Hatalı baş ve boyun pozisyonu düzelmenin önündeki en önemli engeldir.
Normalden fazla sertleşen, kalınlaşan kaslar, aşırı astigmat, görmedeki ileri derecede azlık, çok fazla titreme, titremenin kural dışı olması (Karmaşık, kural dışı) düzelmeyi engeller.
Null noktası uygulaması:
Hastanın düşünce olarak hazırlanması:
* Hasta null noktasını yönünden aydınlatmalıdır.
*Null noktasını normal göz hattına taşınması yönünde yapılacak egzersizler anlatılmalıdır.
*Titreme çok fazla ve null noktası değiştirilmesinde başarısız olunursa buranın hasarsız ve daha etkili olarak kullanması sağlanmalıdır.
Null noktası uygulamaları:
a.Null noktasının normal görüş alanına yönlendirilmesi:
Tedavinin hedefi null noktasını geliştirmek değil gözün iyi gördüğü, titremediği, rahat ettiği normal göz hattında bir iyileşme sağlanmalıdır.
b.Düzeltilemeyen null noktasının geliştirilmesi: Titremenin çok fazla ve karmaşık olduğu durumlarda denenmelidir. Çünkü normal hatta getirme şansı oldukça azdır.
Kademeli uygulama: Nistagmus tedavisi çok yönlü tedavidir. Bunlar yapılırken zaten null noktasının düzelmesi, normal hatta taşınması da sağlanmaktadır. Fakat her gözün farklı durumuna farklı uygulamalar da gerekmektedir.
Kas denge uygulamaları: Null noktası oluşmasında göz dışındaki kasların dengesizliği en önemli nedendir.
*Gözü gevşetme, tonusu azaltma egzersizleri
*Göz dış kasları arasındaki dengeyi sağlamak için göz kası egzersizleri.
*Gözü yeni oluşturulacak, normal göz hattında null noktası oluşturmak için yönlendirici kas egzersizleri
*Gözü mevcut null noktasına yönlendirme yönünde kas egzersizleri
Prizma uygulamaları: Burada yeni oluşturulacak null noktası için prizma uygulanır. Bu mümkün değilse mevcut null noktasına yönlendirici prizma eklenir.
*Bakışın null noktasına yönlendirmek için gözlüğe prizma eklenir.
*Null noktasının gelişmesi ve güçlenmesi için prizma egzersizleri uygulanması yapılır.
*Null noktasının yerine göre prizmanın yönü ve gücü ayarlanır. *Farklı prizma güçleri ile göz kası egzersizleri de yapılmalıdır. Geniş bilgi “Nistagmus’ ta prizma uygulamaları”
Baş-boyun-beden uygulamaları: Hatalı pozisyonu önlemek için yapılması gereken uygulamalar ilgili bölümde anlatılmaktadır.
Özel gözlük uygulamaları: Yeni geliştirilecek null noktası için görüntüyü gören noktada toplama, merkezi görmeyi geliştirmek, kapatmadan görmeyi artırmak için özel gözlükler kullanılmalıdır. Mevcut null noktasını geliştirmek için gerekmemektedir. Bakınız: Nistagmus egzersizleri kitabı